Braille Teknik Erişilebilirlik Çözümleri
Eğitim ve iletişimde erişilebilirlik; Engelliler için açık ve kapalı alanlarda yapılan düzenlemeler elbette ki eğitim kurumlarını da içermelidir. Yani kütüphaneler, okullar ve laboratuarlar engellinin erişebilirliğini sağlayacak düzenlemeleri içermelidir.
Eğitim için gerekli dokümanların ve bilgisayar teknolojisinin temelde görsel ağırlıklı olması körlerin bu alana erişimini oldukça zorlaştırmaktadır.
Körlerin bu alana erişebilir hale gelmesi için gerekli çevre düzenlemeleriyle birlikte sesli ve kabartmalı sistemlerle donatılmış laboratuarlar ve kütüphaneler oluşturulmalıdır.
KÜTÜPHANELER & BİLGİSAYAR LABORATUARLARI
Bu laboratuarlar körlerin okuma ve araştırma aktivitelerini tek başlarına rahatça gerçekleştirmelerini sağlayacak teknoloji ile donatılır.
Körler için oluşturulacak laboratuarda olması gereken en önemli sistem kuşkusuz “Ekran Okuma Sistemi”dir. Türkçe okuma sistem (JAWS For Windows).sayesinde görmeyenlerin bilgisayarlarını Türkçe sesli kullanabilmeleri, internet ve bilgisayar üzerinde kayıtlı dokümanlara erişebilmeleri mümkün olmaktadır. Günümüzde internet ve bilgisayarın eğitimdeki yerini düşünürsek görme engellilerin de bu olanaklardan mahrum kalmamasının temini büyük önem taşımaktadır.
Ekran okuma sistemlerinin yanı sıra bu laboratuarlar kitap okuma makineleri, Braille monitörler ve yazıcılar, tarayıcılar; az görenler için ise ekran büyütme programları ve kapalı devre ekran büyütme sistemleri ile donatılmalıdır.
Olmazsa olmaz en temel sistem aşağıdadır.
Daha geniş çaplı projeler için farklı ürünler eklenebilecektir.
Görme Engelliler, Az Görenler için Tam donanımlı Sesli/Büyütmeli/Braille TAM DONANIMLI ÇALIŞMA İSTASYONU
Bu sistem görme engellilerin bilgiye tam ve doğru ulaşmasını, daha etkili ve verimli çalışmasını sağlar. Donanım 6 parçadan oluşmaktadır.
1- Bilgisayar ( PC ya da Laptop)
2- Jaws For Windows Ekran Okuma Programı
3- ZoomText Reader Az Görenler için
4- 5th Generation Blue Focus 40 Kabartma Ekran
5- Pearl Kitap Okuma Kamerası ve OCR’si
Bilgisayara Jaws For Windows Ekran Okuma programı yüklenir. Jaws For Windows programı bilgisayar açıldığı anda devreye girer ve bilgisayarın kapatıldığı ana kadar görmeyene tüm ekranı okur, onlara detaylı bilgiler verir. Bilgisayarın her ortamında çalışarak görmeyenlerin bilgisayara tam hakim olmalarını sağlar. Klavyedeki tüm tuşlar ve faaliyetler seslendirilir. Görmeyenler bilgisayarı klavyeden kullanırlar. Türkçe’ye ilaveten farklı dil alternatifleri de mevcuttur. Görmeyenlerin internetin geniş olanaklarından yaralanmalarına olanak sağlar. Bu program sayesinde görmeyenler tüm bilgisayar faaliyetlerinde görenler gibi hatta Jaws For Windows programının kendine has özellikleriyle görenlerden daha hızlı şekilde kullanabilirler
Jaws For Windows programı sayesinde bugün görme engelliler eğitim ve sosyal hayatta görenlerle rekabet eder duruma gelmişlerdir. Bunun günümüzdeki önemli örnekleri THY ‘nın en dinamik departmanı durumundaki birçok kurumsal firmalarda , kamu kurum ve kuruluşlarında mesleklerini başarı ile icra etmektedirler. Aynı zamanda Körler Okullarında ve Kamu alanlarının tümünde Jaws For Windows programıyla görmeyenler görenlerin de üzerindeki bir hızla bilgisayarda çalışarak kariyer yapmaktadırlar.
Az Gören öğrenciler de ZoomText programıyla ekranı kendi görebilme kabiliyetlerine göre kontrast yapıp yeterli büyütmeyi sağlayarak ve istedikleri zaman sesli olarak hem bilgisayarın tüm olanaklarını hem de kitaplarını okuyabileceklerdir.
Görmeyenler için vazgeçilmez bir ürün konumunda bulunan Focus Kabartma ekran bu bilgisayara bağlandığı zaman bilgisayar ekranındaki yazıları Braille alfabe olarak kullanıcıya gösterir ve görmeyen eliyle dokunarak okur. Bunun yanında üzerinde bulunan Altınokta Klavyesi ile Windows komutlarını verebilirken aynı zamanda da klavye olarak yazılarını yazabilir. Son teknoloji ürünüdür. Sistem, ekran okuma programıyla uyumlu olarak çalışarak, sesle dinlenen yazıların aynı anda kabartma olarak elinin altından geçmesini sağlar. Bu cihaz sayesinde görmeyenler bilgisayar ve buna bağlı işlerinde bilgi kaçağı olmaksızın tam donanımlı olurlar. Yine bu cihaz sayesinde görmeyenler hem duyarak hem de dokunarak bilgiye ulaşırlar ki bu da özellikle yazılışlarıyla okunuşları farklı olan yabancı sitelerde dikte sorunu yaşamamaları için oldukça önemlidir. Focus USB ya da Bluetooth ile bilgisayara bağlanır.
Tam bir okuma sisteminin sağlanması için yine aynı üretici firmanın ürünü olan Pearl Cihazına ihtiyaç vardır. Kitap ve diğer mürekkep yazıların fotoğrafını çekip OCR’ı ile işleyip bilgisayar ekranına getiren bu cihaz görmeyene 2-3 sn içinde kitabını okuyabilmesine olanak sağlar. Dakikada 20 sayfa okuyabilmektedir. Bu cihaz aynı zamanda bilgisayarı bir okuma makinesine dönüştürür. Böylelikle görme engelliler kitaplarını hem sesli ve aynı anda hem de altınokta kabartma harfli olarak okuyabileceklerdir. İsterlerse kitaplarını anında MP3 yapıp cep telefonlarında ya da MP3 çalarla da dinleyebileceklerdir. Ayrıca Pearl az görenler için görüntüyü büyütüp kontrast vererek ekrandan takip de sağlar.
Böyle bir sistem ile görme engelliler eğitim ve kariyer hayatında görenlerle rekabet edebilecek imkanlara sahip olacaklardır.
Yukarıda sunduğumuz tertip sayesinde bir görmeyen normal bilgisayarın tüm olanaklarından bir gören gibi kullanabilecek, eğitimini yapabilecek, günlük işlerini bilgisayara aktarabilecek, internetten eksiksiz olarak faydalanabilecek , kitaplarını ve yazılarını Pearl cihazı ile okutabilecektir.